Miasto bezpieczne i otwarte to takie, w którym wszyscy mieszkańcy, niezależnie od religii, pochodzenia i koloru skóry, mają pewność utrzymania poczucia bezpieczeństwa, które stabilizuje ich życie i pozwala na rozwój. Najnowszy raport „Europolis. Bezpieczne i otwarte miasta” zawiera ranking 66 polskich miast na prawach powiatu. Na podium znalazły się Warszawa, Kraków i Rzeszów.
Na pierwszym miejscu rankingu znalazła się Warszawa (63,3 pkt na 100).
– Stolica, ze względu na swój potencjał społeczny i ekonomiczny, jest trudna do porównania z innymi polskimi miastami. Dlatego po raz trzeci z rzędu zajęła pierwsze miejsce w rankingu Europolis – tłumaczy Rafał Dymek, dyrektor Fundacji Schumana, wydawcy rankingu. Według Barometru Warszawskiego z 2016 r. 81% mieszkańców stolicy czuje się bezpiecznie w okolicy swojego miejsca zamieszkania, a 79% nie czuje strachu spacerując tam po zmroku. Urząd m.st. Warszawy co roku przeznacza znaczące kwoty na dofinansowanie Policji i Straży Pożarnej (w 2016 r. prawie 16 mln zł) oraz finansuje budżet Straży Miejskiej (ponad 144 mln zł w 2016 r.). W Warszawie, jak na aglomerację o tak dużym ruchu, jest też relatywnie mało przestępstw na drogach, w wyniku których ktoś traci życie.
Drugie miejsce na podium zajął Kraków. Stolica Małopolski znajduje się w zestawieniu miast o najmniejszej liczbie tzw. niebieskich kart – zakładanych, gdy istnieją przesłanki, że dochodzi do przemocy w rodzinie. Dla mieszkańców nie bez znaczenia jest także bezpieczeństwo społeczno-ekonomiczne (7. miejsce w rankingu), w tym niska stopa bezrobocia, utrzymująca się na poziomie ok. 3 proc.
– W miastach, w których znalezienie pracy nie stanowi problemu, o wiele łatwiej jest mówić o poczuciu bezpieczeństwa – zauważa Iga Kamocka, koordynatorka Europolis z Fundacji Schumana.
Na trzecim miejscu w rankingu Europolis uplasował się Rzeszów (61,87 proc.).Przestępczość na poziomie
48-74 proc. średniej dla wszystkich miast w zależności od rodzaju, o połowę mniej pożarów niż przeciętnie, 88 proc. ofiar wypadków w stosunku do średniej. W Rzeszowie mało osób poniżej 65. roku życia umiera z powodu nowotworów – 2,17 na tysiąc mieszkańców. Według prognoz, Rzeszów będzie jedynym miastem obok Warszawy, w którym populacja w najbliższych latach nie zmniejszy się. Miasto przoduje również w jakości opieki zdrowotnej – zarówno w potencjale zdrowotnym, ocenie zdrowia mieszkańców, jak i dostępności badań.
Bezpieczeństwo publiczne – lepiej mieszkać w mniejszym mieście
Najbezpieczniejszym miastem pod względem skuteczności działania organów ściągania, a także niskiego poziomu różnego rodzaju przestępczości oraz występowania sytuacji zagrożenia, jak pożary, jest Zamość (81,13 pkt). W większości wskaźników z tej kategorii miasto jest najlepsze lub dużo lepsze od średniej. Druga jest Biała Podlaska z 76,63 pkt., a trzeci Przemyśl – 76,18 pkt. Wśród liderów są także Siedlce, Konin, Tarnów i Olsztyn. Najgorsze wyniki w tym zestawieniu otrzymały Sopot, Legnica, Wałbrzych, Chorzów, Nowy Sącz i Wrocław. W tym wymiarze rankingu większość dużych miast została zaklasyfikowana do niższych kategorii.
Policja jest najbardziej skuteczna w Lesznie, Piekarach Śląskich i Nowym Sączu. Ponad 80 proc. sprawców przestępstw w tych miastach jest wykrywana. Zamość, Łomża i Białystok mają najmniejszą liczbę przestępstw na 1 tys. mieszkańców. Na 1 tys. zamościan przypada około 19 przestępstw rocznie.
Najwięcej kradzieży jest w Sopocie, Legnicy i Katowicach. W turystycznym Sopocie to rekordowe 42 kradzieże na 1 tys. osób rocznie, w Legnicy – 36, a w Katowicach – 35. Najwięcej kamer monitoringu jest w Szczecinie
(8,5 kamer na km2), Rzeszowie (7,1), Sopocie (5,1) i Zamościu (3,1). Najmniej kamer jest w Mysłowicach, Świnoujściu, Gorzowie Wielkopolskiej i Nowym Sączu – mniej niż 0,2 kamery na km2.
Otwarte na innych – Nowy Sącz na czele
Liderem tego zestawienia jest Nowy Sącz, który uzyskał aż 87,04 pkt. na 100 możliwych. To jedno z najstarszych miast w Małopolsce, gdzie wciąż mieszają się kultury i religie. W Nowym Sączu pracuje ponad 10 tys. legalnie zatrudnionych na umowę o pracę obcokrajowców (w tym blisko 6 tys. Ukraińców). Ponad 1 tys. cudzoziemców prowadzi na terenie tego miasta firmy.
Jak łatwo się domyślić, tam gdzie mieszkają obcokrajowcy dochodzi do największej liczby przestępstw na tle rasowym. Wyjątek stanowi tu Białystok, gdzie liczba takich czynów jest wysoka mimo stosunkowo niewielkiej obecności cudzoziemców.
Bezpieczeństwo indywidualne – najlepiej nad morzem
Według raportu Europolis miastem, w którym mieszkańcy czują się najbezpieczniej, ufają innym, a także występuje najmniej przemocy domowej i wypadków przy pracy jest Sopot. Nadmorski kurort uzyskał 77,54 pkt., o 10 pkt. więcej niż druga w tym zestawieniu Gdynia i trzecie Świnoujście.
95 proc. sopocian jest zadowolonych z miejscowości, w której mieszkają – to najlepszy wynik w Polsce. Zbliżony poziom zadowolenia ze swojego miasta jest w Słupsku – 93 proc., wysoki także w Żorach – 88 proc., Gdyni – 87 proc. i Piekarach Śląskich – 84 proc.
Bezpieczeństwo komunikacyjne: dobra infrastruktura to mniej wypadków
Najbezpieczniejszym komunikacyjnie miastem są Świętochłowice, drugi jest Grudziądz, a trzecia Bydgoszcz. Miastem o najmniejszej liczbie stwierdzonych przez policję przestępstw drogowych jest Gdańsk – 13 na 10 tys. mieszkańców. W wypadkach drogowych najmniej obrażeń odnieśli poszkodowani w Toruniu – 40 na 100 tys. pojazdów. Najmniej kierowców pod wpływem alkoholu lub narkotyków jest łapanych w Gdańsku, Łodzi i Bydgoszczy. Policja zatrzymuje tam w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego 11 kierowców na 1 tys. mieszkańców. Najwięcej takich zdarzeń stwierdzono w Świnoujściu, Krośnie, Zielonej Górze, Jeleniej Górze i Mysłowicach.
Bezpieczeństwo społeczno-ekonomiczne: ważny wymiar bezpieczeństwa
Najlepiej dla bezpieczeństwa społeczno-ekonomicznego jest mieszkać w Rzeszowie lub w Warszawie. Trzecie jest Opole, a czwarty Poznań. Najniższe wyniki osiągnęły Bytom, Chorzów i Łódź. Wiele polskich miast ma problem z chorobami cywilizacyjnymi. Średnio w Polsce w ciągu roku umiera 380 tys. osób, z czego co siódmy zgon spowodowany jest chorobą układu krążenia albo nowotworem.
Suwalczanie mają najzdrowsze serca – umieralność na choroby serca wynosi tam 2,71 na 1 tys. mieszkańców – to najlepszy wskaźnik spośród 66 miast na prawach powiatu. Najmniej zgonów z powodu nowotworu odnotowuje Biała-Podlaska (1,91 na 1 tys. mieszkańców rocznie), Ostrołęka (1,97) i Łomża (2,06). Najwyższe wskaźniki występują w Sopocie (3,87 zgonów na 1 tys. osób), Chorzowie (3,67) i Sosnowcu (3,41). Powód zajęcia przez Sopot tak niskiej pozycji jest wspólny dla całego Pomorza – starzenie się populacji i palenie tytoniu.
Gdzie zarabia się najwięcej? Najwyższy wskaźnik średniego miesięcznego wynagrodzenia osiągnęła Warszawa (5399 zł). Za nią znalazły się Katowice (5244 zł), ze względu na relatywnie wysokie płace w sektorze górniczym. Młodym rodzicom z Opola najłatwiej jest wychowywać dzieci, nie rezygnując z pracy – 29,9 proc. dzieci do trzeciego roku życia jest objętych opieką żłobkową. To o 5 pkt proc. więcej od drugiego Koszalina (24,9 proc.). Kolejne miejsca zajęły: Zielona Góra (19,9 proc.), Wrocław (19,7) i Rzeszów (19,5). Z kolei w Jaworznie (2,2 proc. dzieci w żłobkach), Bytomiu (2,6 proc.), Grudziądzu (3,3) i Rybniku (3,5 proc.) najczęściej rodzice samodzielnie wychowują dzieci (wspierani przez dziadków), lub też korzystają z usług niań.
Raport Europolis „Bezpieczne i otwarte miasta” Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana i Fundacji Konrada Adenauera w Polsce przygotowany został przez Politykę Insight. Partnerami raportu są Orange Polska oraz Grupa Veolia Polska.
W rankingu Europolis uwzględniono 66 polskich miast na prawach powiatu. Przeanalizowano je na podstawie 44 wskaźników, pogrupowanych w 5 wymiarach: bezpieczeństwo społeczno-ekonomiczne, bezpieczeństwo publiczne, otwartość na innych, bezpieczeństwo komunikacyjne, bezpieczeństwo indywidualne.
© Polska Fundacja im Roberta Schumana 2024
